kryminalbl.blogspotblog.info/

Wszelkie rozważania na temat nowo przeczytanej powieści kryminalnej należałoby poprzedzić przedstawieniem jakieś konkretnej definicji pojęcia powieść kryminalna. Z jednej strony łatwo powiedzieć, weź słownik, encyklopedię, przeczytaj kilka artykułów dotyczących tej materii i wybierz to co najbardziej Ci odpowiada. Problem pojawia się wtedy kiedy przez to wszystko przebrniesz. Dochodzisz do wniosku, że nie ma jednej wystarczającej definicji, żeby opisać to pojęcie ponieważ każdy z badaczy zajmujący się tą problematyką formułuje na własny swój własny model tego pojęcia w oparciu o własne badania i doświadczenia. Na potrzeby tego wpisu spośród wielu definicji wybrałem dwie różne.
Pierwsza z nich ukazuje typowo naukowe podejście do tego zjawiska, natomiast druga opisuje je w sposób ogólny.
Naukowcy określają powieść kryminalną jako zjawisko, które w centrum swoich zainteresowań stawia zagadnienie zbrodni, to jest przestępstwa oraz drogi do rozwiązania zagadki tego przestępstwa. Literatura kryminalna, a tym samym powieść kryminalna nie stosuje motywów kryminalnych jedynie jako pretekstu do rozwiązania innych kwestii, choć często porusza zagadnienia moralne. Powieść ta nie odnosi się czysto do sfery sacrum lub profanum, mimo że nawiązuje do walki dobra ze złem. Jej cechą charakterystyczną jest wyraźne sformułowanie fabuły.
Ogólnie można powiedzieć, że powieść kryminalna charakteryzuje się zarysowaną fabułą wokół zbrodni, okoliczności dojścia do niej, samego dochodzenia oraz ujawnienia osoby sprawcy. Współcześnie przyjmuje się, że powieść kryminalną dzielimy na cztery podstawowe rodzaje, a mianowicie:
- Powieść sensacyjno-awanturnicza w Polsce ten typ powieści pojawił się w dwudziestoleciu międzywojennym. Oprócz eksponowania wątku przestępstwa duży nacisk kładzie się w  niej na niezwykłe przygody bohaterów, w tym także przygody miłosne. Główni bohaterowie to dżentelmeni balansujący na granicy prawa lub stojący z nim w konflikcie.
- Powieść detektywistyczna również największym powodzeniem cieszyła się w okresie międzywojennym. Wśród utworów tego typu na pierwszy plan wysuwa się postać detektywa, który działa z ramienia prawa. Bohater prowadzi posługując się metodą dedukcji, czyli racjonalnego rozumowania polegającego na wyciągnięciu wniosków z obserwacji. Logika jest najgroźniejszą bronią jaką wykorzystuje w walce o sprawiedliwość. Kontakty między sprawcą, a detektywem przybierają formę intelektualnej rozgrywki, której finezja jest istotą powieści detektywistycznej i stanowi o jej jakości.
- Czarny kryminał amerykański. Utwory tego nurtu prezentują ponurą wizję otaczającej rzeczywistości, w której dobro i zło w czystej postaci nie istnieje. Cały świat jest skażony występkiem, prawie każdy ma coś na sumieniu. Czarny kryminał polemizuje niejako z uładzoną i naiwną, przez co nie prawdziwą  wizją świata prezentowaną w powieści detektywistycznej. nie jest to już zagadka kryminalna, ale historia o wątku sensacyjnym. Główny bohater nie rozwiązuje problemów wyłącznie dzięki dedukcji, ale poprzez osobiste zaangażowanie w dochodzenie i schwytanie przestępcy. Występujący tu detektyw nie jest już postacią jednoznacznie pozytywną. Często zamiast logicznego rozumowania posługuje się przemocą i nagina prawo, nie cofa się przed niczym. Jest niemalże tak plugawy jak świat, z którym przyszło mu się zmierzyć. Działając najczęściej w ramach prywatnych biur detektywistycznych, sytuuje się gdzieś między dobrem, a złem. Oscyluje między porządkiem prawnym, a światem przestępczym. Działa jednak w imię sprawiedliwości co sprawia, że jego postępowanie podlega łatwej ocenie moralnej.
- Powieść milicyjna rozwijana wyłącznie w krajach obozu socjalistycznego. Łączyła elementy kryminału sensacyjnego, detektywistycznego oraz pewne cechy socrealistycznej powieści tendencyjnej. Przedstawiony w powieściach świat był wyidealizowany wizją socjalizmu, w którym działania śledcze funkcjonariuszy milicji, niezmiernie prowadziły do schwytania przestępcy. Fabuła opierała się na żmudnym dochodzeniu, w którym eksponowana była instytucja milicji, przez opowiadane historie przypominają hymn wznoszony na cześć systemu niż choćby prawdopodobny scenariusz kryminalnych wydarzeń. Powieść milicyjna charakteryzuje się dodatkowo schematycznością fabuły i słabym zindywidualizowaniem postaci. Sztampa i i uproszczenia są środkami realizacji propagandowych celów tej odmiany powieści kryminalnej, której początki sięgają końca stalinizmu, a koniec przypada na czas rozpadu Związku Radzickiego.
Mam nadzieję, że choć w minimalnym stopniu udało mi się przybliżyć  miejsce powieści kryminalnej w literaturze. Zdaję sobie sprawę z tego iż nie wyczerpałem w całości tematu jakim jest zdefiniowanie pojęcia powieść kryminalna. Mimo to mam nadzieję, że kolejne wpisy dotyczące przeczytanych przeze mnie książek będą w pełni oddawać moje własne spostrzeżenia i zachęcą fanów tego gatunku do zapoznania się z moimi ulubionymi pozycjami :)

Obecnie żyjemy w swiecie galopujacej cyfryzacji, gdzie papier zostaje zastąpiony elektronicznymi zamiennikami. Urzadzenia te występują pod różnymi postaciami rozpoczynajac od zwyklych komputerów stacjonarnych, komputerów przenośnych, smartfonów i e-bookow, ktore stwarzaja możliwość czytania ksiazek wielu roznych formatach zapisu tekstu. Obecnie istnieje moda na to by te urzadzenia stawały się coraz mniejsze np. Smartfon lub czytniki e-bookow. Są to urzadzenia wyposażone między innymi w dużą pamięć pozwalajaca zgromadzić ogromne ilosci ulubionych książek
Mimo dużego rozwoju nowych technologii pozwalajacych na umilenie czasu poprzez czytanie, w dalszym ciągu pozostają zwolennicy bliskiego kontaktu z książkami w formie papierowej. Osoby te mimo tego, że książka potrafi trochę ważyć zwłaszcza w podróży nie potrafią sobie wyobrazić innego sposobu na spędzanie wolnego czasu. Spotkałem się również z tym, że książka poza walorem wzrokowym, dotykowym może pozytywnie oddziaływać pozytywnie na zmysł węchu. Osobiscie znam osoby, ktore do tego ostatniego aspektu podchodzą ze szczególnym uwzglednieniem. Istnieje ponadto grupa osób, dla ktorej książki w postaci papierowej kojarzą się z dzieciństwem i przekazywaniem historii dotyczacych otaczajacego nas świata przez kolejne pokolenia
Na koniec pojawia się pytanie co wybrać książkę w formie papierowej czy elektronicznej. Ja ze swojej strony pozostawie tę kwestię nie rozwiazana. Każdy musi znaleźć swoją odpowiedź.
Owocnego szukania :)
Do nastepnego razu

Każdą przygodę z pisaniem trzeba zacząć od początku. U mnie zaczęło się to całkiem przypadkowo. Pewnej bezsennej nocy jakich sporo w ostatnim czasie doświadczam zrodził się pomysł pisania bloga na temat literatury kryminalnej. Zdążyłem zauważyć, że ten gatunek literatury cieszy się w ostatnim czasie ogromną popularnością. Półki w księgarniach uginają się pod ciężarem pojawiających się na nich z prędkością światła nowych pozycji książkowych. Nie tylko księgarnie w tym przypadku przezywają renesans dotyczy to również bibliotek miejskich, w których na najnowsze pozycje ulubionych autorów trzeba czekać w niekończącej się kolejce bibliotek czasy nie tak odległej przeszłości gdzie wielu obywateli czekało dzielnie na niezbędne dobra doczesne.

Na dziś wystarczy pisania a czas na odrobine literatury :)